Nếu có một món đồ nào vừa bị chế nhạo là sến súa, vừa được các nhãn hàng thời trang cao cấp giành giật, thì đó chính là áo Aloha – Aloha shirt, hay thường được gọi là Hawaiian shirt. Chúng ta đều quen với hình ảnh một ông chú ở resort, tay cầm lon bia, áo hoa rộng thùng thình. Nhưng cùng lúc, chiếc áo ấy lại gắn với Elvis trong Blue Hawaii, với binh lính Mỹ sau chiến tranh, rồi xuất hiện trên sàn runway của Gucci hay Prada. Vậy thì rốt cuộc, Aloha shirt là gì mà có vòng đời thăng trầm đến vậy?
Từ những chiếc áo cắt ra từ bộ Kimono
Câu chuyện bắt đầu ở Hawaii, khoảng những năm 1920–1930. Trên đảo, cộng đồng nhập cư châu Á, đặc biệt là người Nhật, Trung Quốc và Philippines đã đem theo kỹ nghệ may mặc và vải vóc truyền thống cùng với lối sống và văn hóa riêng lên trên hòn đảo này. Họ dùng chính vải cắt ra từ những bộ kimono, yukata để may áo cho nam giới, tạo nên dáng áo hộp rộng, thoải mái, với chi tiết cổ camp (camp collar) đặc trưng. Form áo này gợi nhớ đến palaka, loại áo công nhân đồn điền thường mặc, và cũng giống barong tagalog của Philippines ở chỗ được thiết kế để thả ngoài quần.
Nếu như phần cắt may mang dấu ấn phương Tây, thì phần họa tiết lại cho thấy sự lai ghép rõ rệt. Những chiếc áo đầu tiên in hoa anh đào, núi Phú Sĩ, cảnh quan Nhật Bản; sau Thế chiến II, chúng chuyển sang miêu tả Hawaii: dừa, núi lửa, sóng biển, vũ công hula. Ngay từ đầu, Aloha shirt đã là sản phẩm của một cuộc gặp gỡ văn hóa: Đông, Tây cùng hội tụ trên một tấm vải.
Tên gọi “Aloha shirt” xuất hiện lần đầu năm 1935 trong quảng cáo của cửa hàng Musa-Shiya Shoten. Không lâu sau, Ellery Chun, một doanh nhân trẻ gốc Hoa đã chính thức đăng ký thương hiệu “Aloha Shirt” năm 1937, biến nó thành sản phẩm thương mại. Từ một sáng tạo địa phương, Aloha shirt bước ra thị trường, sẵn sàng cho hành trình lan tỏa rộng lớn hơn.
Hollywood, chiến tranh và giấc mơ nhiệt đới
Điều đưa Aloha shirt từ Hawaii ra thế giới chính là Thế chiến II. Những người lính Mỹ đóng quân tại đây mang theo áo hoa về đất liền, như một thứ kỷ niệm đẹp đẽ. Với họ, đó là tấm vé thoát khỏi hiện thực khắc nghiệt, là hình ảnh của miền đất hứa đầy nắng, gió và có sóng biển rì rào.
Sau đó, Hollywood đã biến nó thành giấc mơ đại chúng. Bing Crosby, John Barrymore, rồi Elvis Presley trong Blue Hawaii đã mặc những chiếc áo này trên màn ảnh, và khán giả Mỹ lập tức bị cuốn theo. Với phần đông, chưa chắc họ đủ tiền du lịch Hawaii, nhưng ít nhất, họ có thể mặc một chiếc áo hoa để sống tạm giấc mơ nhiệt đới đầy rực rỡ ấy.
Hollywood lựa chọn Aloha shirt như một hình ảnh gắn liền với những hình mẫu không mấy tốt đẹp. Người ta bắt đầu nhìn nó như trang phục của “ông chú du lịch”, màu mè, ồn ào và thiếu tinh tế.
Đến thập niên 1960, Aloha shirt không chỉ gắn với kỳ nghỉ mà còn bước vào đời sống công sở. Chính quyền Honolulu cho phép nhân viên mặc áo hoa vào mùa hè, sau đó hình thành “Aloha Friday”. Từ Hawaii, trào lưu này lan đến California và toàn nước Mỹ, trở thành tiền thân của khái niệm “Casual Friday” mà ngày nay ai cũng biết.
Nhưng không phải lúc nào Aloha shirt cũng được tung hô. Sang thập niên 1980, nó bị gắn chặt với hình ảnh phô trương, thậm chí lố bịch: một Tony Montana trong Scarface, thám tử Magnum với ria mép và chiếc Ferrari đỏ, hay những nhân vật ăn chơi liều lĩnh trong phim Tarantino. Hollywood lựa chọn Aloha shirt như một hình ảnh gắn liền với những hình mẫu không mấy tốt đẹp. Người ta bắt đầu nhìn nó như trang phục của “ông chú du lịch”, màu mè, ồn ào và thiếu tinh tế.
Nhưng thời trang có quy luật xoay vòng của nó. Khi sơ mi cổ camp và dáng boxy trở lại từ giữa những năm 2010, Aloha shirt bất ngờ được hồi sinh. Gucci, Prada, Celine, Casablanca và rất nhiều brand sau đó đều tung ra những bộ sưu tập riêng. Một món đồ từng bị coi là sến súa bỗng nhiên được hồi sinh mạnh mẽ, trở thành tuyên ngôn mùa hè trên sàn diễn lẫn đường phố.
Điểm đáng nói là ngay tại Hawaii, nhiều thương hiệu bản địa vẫn tiếp tục gìn giữ tinh thần gốc: thiết kế họa tiết từ thiên nhiên, từ di sản địa phương, thay vì chiều chuộng thị hiếu khách du lịch. Điều đó cho thấy Aloha shirt không chỉ là một món hàng hóa, mà còn là một phần văn hóa cần được tôn trọng.
Khi sơ mi cổ camp và dáng boxy trở lại từ giữa những năm 2010, Aloha shirt bất ngờ được hồi sinh. Gucci, Prada, Celine, Casablanca và rất nhiều brand sau đó đều tung ra những bộ sưu tập riêng. Một món đồ từng bị coi là sến súa bỗng nhiên được hồi sinh mạnh mẽ, trở thành tuyên ngôn mùa hè trên sàn diễn lẫn đường phố
Mặc Aloha shirt hôm nay
Câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để mặc Aloha shirt mà không biến thành “ông chú resort?” Câu trả lời nằm ở sự chọn lọc. Những họa tiết tinh tế, gam màu trầm hoặc kiểu “reverse print” (in chìm) mang lại cảm giác sang hơn hẳn. Phom dáng boxy vừa vặn, đủ thoải mái nhưng không quá thùng thình, giúp giữ cân bằng. Khi phối, hãy thử với quần chinos sáng màu, quần shorts, hoặc layering cùng denim jacket, thậm chí blazer nhẹ kiểu resort, tất cả đều biến chiếc áo hoa trở nên hiện đại, thể hiện đúng tinh thần casual mà không hề lố.
Aloha shirt có thể vẫn là biểu tượng của sự lòe loẹt. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, nó là minh chứng sống động cho sức mạnh của sự giao thoa văn hóa và vòng xoay của thời trang. Hơn cả một món đồ lưu niệm, Aloha shirt là lịch sử được dệt trên vải, một câu chuyện bạn có thể khoác lên người.
Follow Mạng xã hội của The Undercut:
The Undercut 